ÖZET

A. thoracica interna ve v. saphena magna günümüzde en sık kullanılan koroner by-pass greft-leridir. Arteryel greftler, venöz greftlere göre daha iyi açık kalma oranlarına sahiptir. A. thoracica in-terna ve v. saphena magna’nın kullanılamayacağı veya daha önceki operasyonda kullanıldı ğı, ayrıca birden fazla koroner artere aynı anda by-pass gerektiren veya birden fazla grefte ihtiyaç duyulan durumlarda halen alternatif arteryel greftlere ihtiyaç vardır.

Bu çalıșmada, yaș ortalaması 56,67±6,38 olan 9 erkek kadavradan bilateral olarak elde edilen, a. thoracica lateralis ve a. thoracodorsalis’in koroner by-pass operasyonlarında greft olarak kullanıma uygun olup olmadıklarının ortaya konulması amaçlandı. Bu arterlerin baș, orta ve son kısımlarına ait morfolojik özellikler (boy, lümen çapı, tunica intima ve media kalınlıkları, lamina elastica interna ve externa’nın özellikleri, tunica media tabakasının elastik ve düz kas dokusu içeriği) a. thoracica interna, a. radialis ve koroner arterlerin (r. interventricularis anterior, r. circumflexus, a. coronaria dextra) morfolojik özellikleriyle karșılaștırıldı.

A. thoracica lateralis ve a. thoracodorsalis’in iyi gelișmiș lamina elastica interna’ya sahip oldukları saptandı. Ayrıca a. thoracica lateralis ve a. thoracodorsalis’nin tunica intima ve media kalın-lıkları genellikle a. thoracica interna ve a. radialis’in tunica intima ve media kalınlıklarına benzer veya daha ince olduğu görüldü. Bu bulgular, her iki arterin koroner by-pass cerrahisinde greft olarak kul-lanılabilmesi açısından olumlu özellikler olarak değerlendirildi.

A. thoracica lateralis’in boy ve lümen çapı, tek bașına serbest greft olarak kullanım için yeterli bulunmazken, a. thoracodorsalis ise yeterli bulundu. Bununla birlikte her iki arterin, diğ er greftlerle birlikte kompozit greft (Y greft gibi) uygulamalarında, boy ve lümen açısından yeterli olabileceği sonucuna varıldı.