ÖZET

Amaç:

Hemodiyaliz hastaları genel popülasyona göre yüksek mortalite riskine sahiptir. Bu hastaların mortalitesini etkileyen birçok risk faktörü bildirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, bu hastaların klinik ve laboratuvar özelliklerini değerlendirmek ve mortalitelerine katkıda bulunan risk faktörlerini tanımlamaktır.

Gereç ve Yöntem:

Çalışma Ocak 2018 ile Ocak 2020 arasında yapılan retrospektif gözlemsel bir kohort çalışmasıdır. Çalışmanın başlangıcında tüm hastalar klinik olarak değerlendirildi ve demografik, klinik ve laboratuvar özellikleri ile ilgili veriler toplandı. İki yıllık takip süresinin sonunda hastalar sağkalım durumuna göre iki gruba ayrıldı. Hayatta kalan ve ölen gruplar arasında veriler analiz edildi. Mortalite ile ilişkili risk faktörlerini değerlendirmek için lojistik regresyon analizi kullanıldı.

Bulgular:

Toplam 74 hasta (%53 kadın ve %47 erkek) analize dahil edildi. Çalışma popülasyonunun ortalama yaşı 53,04±14,61 yıl idi. İki yıllık takip süresinin sonunda 21 (28,4) hasta öldü ve dört (5,4) hastaya böbrek nakli uygulandı. Önde gelen ölüm nedeni kardiyovasküler olaylar (%52,2), ardından enfeksiyonlar (%43) idi. Hayatta kalan hasta grubuyla karşılaştırıldığında, ölen hasta grubunda daha yüksek komorbid durumlar, daha ileri yaş, daha yüksek eritropoezi uyarıcı ajan dozları, daha düşük serum kreatinin ve albümin seviyeleri ve daha yüksek C-reaktif protein (CRP) seviyeleri gözlendi. Diabetes mellitus, serebrovasküler hastalık ve yüksek CRP seviyeleri mortalite için bağımsız risk faktörleri idi.

Sonuç:

Bu hasta grubunda sağkalımı artırmak için hastaların takibinde erken ve dikkatli bir değerlendirme şarttır. Hemodiyaliz hastalarında mortalite riskinin artmasının nedenlerini daha iyi belirlemek için büyük ölçekli çok merkezli çalışmalara ihtiyaç vardır.

References

Foley RN, Murray AM, Li S, et al. Chronic kidney disease and the risk for cardiovascular disease, renal replacement, and death in the United States Medicare population, 1998 to 1999. J Am Soc Nephrol. 2005;16:489-495.

Goodkin DA, Young EW, Kurokawa K, et al. Mortality among hemodialysis patients in Europe, Japan, and the United States: case mix effects. Am J Kidney Dis. 2004;44:16-21.

Foley RN, Parfrey PS, Sarnak MJ. Clinical epidemiology of cardiovascular disease in chronic renal disease. Am J Kidney Dis. 1998;32:S112-S119.

de Jager DJ, Grootendorst DC, Jager KJ, et al. Cardiovascular and noncardiovascular mortality among patients starting dialysis. JAMA. 2009;302:1782-1789.

Jager KJ, Lindholm B, Goldsmith D, et al. Cardiovascular and non-cardiovascular mortality in dialysis patients: where is the link?. Kidney Int Suppl. 2011;1:21-23.

Collins AJ. Cardiovascular mortality in end-stage renal disease. Am J Med Sci. 2003;325:163-167.

Longenecker JC, Coresh J, Powe NR, et al. Traditional cardiovascular disease risk factors in dialysis patients compared with the general population: the CHOICE Study. J Am Soc Nephrol. 2002;13:1918-1927.

Keane WF, Collins AJ. Influence of co-morbidity on mortality and morbidity in patients treated with hemodialysis. Am J Kidney Dis. 1994;24:1010-1018.

Ikizler TA. Role of nutrition for cardiovascular risk reduction in chronic kidney disease patients. Adv Chronic Kidney Dis. 2004;11:162-171.

Carrero JJ, Stenvinkel P. Inflammation in end-stage renal disease--what have we learned in 10 years?. Semin Dial. 2010;23:498-509.

Costa E, Rocha S, Rocha-Pereira P, et al. Cross-talk between inflammation,coagulation/fibrinolysis and vascular access in hemodialysis patients. J Vasc Access. 2008;9:248-253.

Honda H, Qureshi AR, Heimbürger O, et al. Serum albumin, C-reactive protein, interleukin 6, and fetuin a as predictors of malnutrition, cardiovascular disease, and mortality in patients with ESRD. Am J Kidney Dis. 2006;47:139-148.

Zhang W, He J, Zhang F, et al. Prognostic role of C-reactive protein and interleukin-6 in dialysis patients: a systematic review and meta-analysis. J Nephrol. 2012;26:243-253.

Block GA, Klassen PS, Lazarus JM, et al. Mineral metabolism, mortality, and morbidity in maintenance hemodialysis. J Am Soc Nephrol. 2004;15:2208-2218.

American Diabetes Association. Classification and Diagnosis of Diabetes: Standards of Medical Care in Diabetes-2019. Diabetes Care. 2019;42(Suppl 1):S13-S28.

Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension: The Task Force for the management of arterial hypertension of the European Society of Cardiology and the European Society of Hypertension. J Hypertens. 2018;36:1953-2041.

Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) Lipid Working Group. KDIGO clinical practice guideline for lipid management in chronic kidney disease. Kidney Int. 2013; (Suppl. 3): 263-305.

Ferro CJ, Mark PB, Kanbay M, et al. Lipid management in patients with chronic kidney disease. Nat Rev Nephrol. 2018;14:727-749.

Krediet RT, Boeschoten EW, Dekker FW. Are the high mortality rates in dialysis patients mainly due to cardiovascular causes?. Nephrol Dial Transplant. 2012;27:481-483.

Shastri S, Tangri N, Tighiouart H, et al. Predictors of sudden cardiac death: a competing risk approach in the hemodialysis study. Clin J Am Soc Nephrol. 2012;7:123-130.

National Nephrology. Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey; 2018. http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/REGISTRY_2018.pdf

Zimmermann J, Herrlinger S, Pruy A, et al. Inflammation enhances cardiovascular risk and mortality in hemodialysis patients. Kidney Int. 1999;55:648-658.

Dhingra RK, Young EW, Hulbert-Shearon TE, et al. Type of vascular access and mortality in U.S. hemodialysis patients. Kidney Int. 2001;60:1443-1451.

Pastan S, Soucie JM, McClellan WM. Vascular access and increased risk of death among hemodialysis patients. Kidney Int. 2002;62:620-626.

Bradbury BD, Danese MD, Gleeson M, et al. Effect of Epoetin alfa dose changes on hemoglobin and mortality in hemodialysis patients with hemoglobin levels persistently below 11 g/dL. Clin J Am Soc Nephrol. 2009;4:630-637.

Kilpatrick RD, Critchlow CW, Fishbane S, et al. Greater epoetin alfa responsiveness is associated with improved survival in hemodialysis patients. Clin J Am Soc Nephrol. 2008;3:1077-1083.

Zhang Y, Thamer M, Cotter D, et al. Estimated effect of epoetin dosage on survival among elderly hemodialysis patients in the United States. Clin J Am Soc Nephrol. 2009;4:638-644.

Ma L, Zhao S. Risk factors for mortality in patients undergoing hemodialysis: A systematic review and meta-analysis. Int J Cardiol. 2017;238:151-158.

Qureshi AR, Alvestrand A, Divino-Filho JC, et al. Inflammation, malnutrition, and cardiac disease as predictors of mortality in hemodialysis patients. J Am Soc Nephrol. 2002;13(Suppl 1):S28-S36.

Segall L, Mardare NG, Ungureanu S, et al. Nutritional status evaluation and survival in haemodialysis patients in one centre from Romania. Nephrol Dial Transplant. 2009;24:2536-2540.

Fernández-Reyes MJ, Alvarez-Ude F, Sánchez R, et al. Inflammation and malnutrition as predictors of mortality in patients on hemodialysis. J Nephrol. 2002;15:136-143.

de Mutsert R, Grootendorst DC, Indemans F, et al. Association between serum albumin and mortality in dialysis patients is partly explained by inflammation, and not by malnutrition. J Ren Nutr. 2009;19:127-135.

Hemodiyaliz Hastalarında Mortalite ile İlişkili Faktörler: Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesinden Tek Merkezli Bir Veri

ÖZET

References