ÖZET

Sigara kullanımı, halk sağlığı için ciddi bir tehdit olușturmaktadır. Çalıșmamızın amacı, sigara içimi ile lenfosit hücrelerinde DNA hasarı arasındaki ilișkiyi araștırmaktır. Sigaranın potan-siyel genotoksik etkisi, “comet length” (CL), “comet intensity” (CI), “head length” (HL), “head intensity” (HI), “tail length” (TL), “tail intensity” (TI), “DNA tail” (DNAt), “tail moment” (TM) ve olive tail moment (OTM) gibi dokuz “comet assay” parametresi ile analiz edilmiștir. İlk kez bu çalıșmada sigara içenler kadın ve erkek olarak gruplara ayrılmıș ve dokuz comet parametresine göre değerlendirme yapılmıștır.

120 gönüllü birey (60 sigara içmeyen, 60 sigara içen) kan lenfosit hücrele-rindeki DNA hasarları açısından izlenmiștir. DNA hasar dereceleri BAB Bs Comet Assay sistemi ile ölçülmüștür.

Sigara içen ve içmeyen gruplar arasında CI, TL ve OTM comet parametreleri açısından yüksek derecede anlamlı ilișki bulundu (p<0.01). Sigara içen kadın grubunun DNA hasarı açısın-dan CL, CI, HL, HI, TL, TI (p<0.01) ve TM (p<0.05) parametreleri sigara içmeyen kadın grubuna kıyasla daha yüksektir. Buna karșın, sigara içen ve içmeyen erkek grupları arasında sadece DNAt ve OTM parametreleri açısından istatistiksel anlamlı fark gözlenmiștir (p<0.05). Kadınlardan alınan tüm kan örneklerinin sigara indeksi (SI), tüm çalıșılan comet parametrelerine dayanarak karșılaștırıldığında, TM dıșındaki bütün parametreler ile istatistiksel olarak anlamlı ilișki bulun-muștur. Diğer taraftan, erkek grubundaki kan örneklerinde CL, HL, HI, TI ve OTM parametrele-rinde istatistiksel anlamlılık gözlenmiștir (p<0.05).

Netice olarak, sigaranın DNA hasarlarına sebep olduğu ve kadınların, sigaranın zararlı etkilerine karșı daha duyarlı olduğu söylenilebilir.