Öz

Amaç

Aile merkezli yaklaşım, erken çocukluk döneminde özel gereksinimleri olan çocukların tedavisi niteliğinde olan özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerinin temel taşıdır. Bu araştırmanın amacı, erken çocukluk döneminde özel gereksinimleri olan çocukların almakta olduğu özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerinin aile merkezliliğinin ve ailenin kurum hakkındaki memnuniyetlerinin değerlendirilmesidir.

Gereç ve Yöntem

Kesitsel desendeki bu araştırmaya 2014-2017 yılları arasında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Gelişimsel Pediatri Bilim Dalı’nda izlenen 3-36 aylık, özel gereksinimi olan ve en az 3 aydır erken destek hizmetleri almakta olan çocukları ve ailelerini kapsamaktadır. Hizmetlerin aile merkezli olma özelliğini değerlendirmek için “Erken Çocukluk Döneminde Gelişimi Destekleme Hizmetlerini Değerlendirme Ölçeği” kullanılmıştır.

Bulgular

Araştırmanın örneklemini oluşturan 101 çocuğun %51,5’i erkek olup ortanca yaşı 33 ay (25,5-43,0) saptanmıştır. Örneklemdeki çocukların %45,5’inde nörolojik, %35,6’sınde genetik hastalığı mevcuttur. Ayrıntılı gelişimsel değerlendirmede çocukların %68,3’ünde anlatım dili alanında, %64,4 kaba hareket alanında, %62,4’ünde alıcı dil alanında özel gereksinimi saptanmıştır. Ailelerin en az yarısı, ölçeğin en az yarısında kurumları “yetersiz” olarak değerlendirmiştir. Ancak, buna rağmen ailelerin yarısından fazlası “aradıklarını tamamen bulma”, “kurumu tekrar seçme” ve “başkalarına önerme” konularında yüksek memnuniyet bildirmiştir.

Sonuç

Bulgularımız, çocuklarının hizmet aldıkları kurumları aile merkezli hizmet açısından yetersiz olarak bildirmelerine karşılık ailelerin çoğunun kurumlarından memnun olduklarını göstermektedir. Bu araştırma, aile merkezli erken destek hizmetlerinin geliştirilmesi yanında, ailelerin bu konuda taleplerinin olgunlaştırılması konusunda Türkiye’de ve benzeri düşük-orta gelirli ülkelerde yapılacak çalışmalara ışık tutması açısından önem taşımaktadır.