ÖZET

Bu çalıșmada, tanı doğruluğu çalıșmalarının planlanması ve sonuçlarının raporlanması konusunda bir standardın olușturulması amacıyla çoğunluğunu epidemiyolog ve biyoistatistikçilerin olușturduğu bir grup tarafından 2003 yılında yayınlanan STARD (The STAndards for Reporting of Diagnostic Accuracy) kriterlerinin Türkçeye çevrilmesi ve ülkemizde yapılan çalıșmalarda kullanımının yaygınlaștırılması amaçlanmıștır.

2003 yılında yayınlanan orijinal STARD kriterleri, ilk 4 yazar (RA, MAT, CA, PS) tarafından birbirlerinden bağımsız olarak Türkçeye çevrilmiș ve YG’nin liderliğinde görüș birliğine varılarak son haline getirilmiștir. Dil eșdeğerliliğinin sağlanması amacıyla, Türkçe uyarlaması yapılan STARD kriterleri profesyonel bir tercüman tarafından kontrol edilmiș ve gerekli düzeltmeler yapılmıștır. Son hali verilen Türkçe STARD kriterleri, geri çevirme yöntemi kullanılarak bir bașka profesyonel tercüman tarafından Türkçeden İngilizceye çevrilmiș ve orijinal metin ile üst düzeyde bir benzerlik olduğu saptanmıștır. Daha sonra Türkçeye uyarlanmıș kontrol listesinin araștırmacılar tarafından doğru bir șekilde anlașılıp anlașılmadığını ve tekrar edilebilirlik düzeyini değerlendirmek amacı ile aynı uzmanlık düzeyine sahip iki pataloğa (SP, KC) 20 tanı doğruluğu çalıșması verilmiș ve Türkçe uyarlaması yapılmıș olan STARD kriterlerini kullanarak, yayınların kalitelerini değerlendirmeleri istenmiștir. Gözlemciler arasındaki uyum her bir kriter için gözlemciler arası uyum yüzdesi ve Cohen’in Kappa istatistiği kullanılarak incelenmiștir. Uyum ayrıca toplam raporlanan kriter sayısı kullanılarak Bland-Altman yöntemi ve Sınıf İçi Korelasyon Katsayısı (SKK) kullanılarak da değerlendirilmiștir.

İncelenen tanı doğruluğu çalıșmalarında kriterler rapor edilme sıklıkları bakımından büyük bir varyasyon göstermektedir. Kriterlerin bir bölümü bütün makalelerde rapor edilirken bir bölümü ise neredeyse hiç rapor edilmemiștir. Makale bașına toplam raporlanan kriter sayısı 15.9±3.2 (Gözlemci I’in sonucu) olup 25 kriterin en az 10’unun, en fazla 21’inin raporlanmıș olduğu gözlenmiștir. Kriterler için ayrı ayrı hesaplanan gözlemciler arası uyum yüzdelerinin bir kriter için %60 diğerleri için %75 ve üzerinde olduğu gözlenmiștir. İki kriter için Kappa istatistiği elde edilememiș, 3 kriter için önemsiz düzeyde bulunmuș, 20 kriter için ise 0.32’nin üzerinde bulunmuștur. %95 Uyum Limitleri -2.2-3.5 olarak bulunmuș olup bu sonuç iki gözlemci arasındaki uyumun kabul edilebilir düzeyde olduğunu göstermiș, bunun yanında SKK da 0.945 gibi oldukça yüksek bir değer olarak bulunmuștur.

Türkçe uyarlaması yapılmıș STARD kriterlerinin ülkemizde tanı doğruluğu çalıșması yapacak olan araștırmacıların yanında dergi hakem ve editörlerin için de bir kılavuz olması umut edilmektedir. Çalıșmalarda metodolojik standartlara uygun ortak bir ölçüt kullanılması, bireysel çalıșmaların yanında meta analizi çalıșmalarının da kalitelerinin artmasını sağlayacaktır.