ÖZET

Enterobacteriaceae ailesinin bir üyesi olan Shigella cinsi tüm dünyada endemik olarak görülmek-te, özellikle gelișmekte olan ülkelerde yüksek mortalite ile seyreden infeksiyonlara neden ol-maktadır. Hastalık çoğunlukla 5 yașın altındaki çocuklarda görülmekte ve dünyada çocuk ölümü nedenlerinin arasında önemli bir yer tutmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) șigelloza karșı koruyucu așı geliștirme çalıșmalarını öncelikleri arasına almıștır. Shigella infeksiyonları için koru-yucu așılar, bakteri O polisakkariti tașıyıcı bir protein ile bağlanarak parenteral, oral veya intranazal uygulanan konjuge așılar; hastalık olușturmadan koruyucu etki sağlamayı hedefleyen canlı attenue așılar; patogenezde rol oynayan genlerin aydınlatılması ile genetik yoldan elde edilecek canlı oral așılar; hibrit canlı vektör Shigella așıları; geniș spektrumlu așılar ve invazin kompleks așısı üzerinde yoğunlașmıștır. Son yıllarda Shigella virülans faktörlerinin ve patogenezinin iyice aydınlatılması ile gelecekte umut vaad eden așılar elde edilmiștir. Bu der-lemede, koruyucu ve güvenilir așı elde etmek için geçmișten günümüze yapılan așı geliștirme stratejileri incelenmiștir.