ÖZET

Günümüzde etkinliği kanıtlanmasına rağmen pnömokok așısıyla așılanma oranının oldukça düșük olduğunu görüyoruz. Așılanma davranıșını etkileyen faktörlerin aydınlatılması așılanmayı arttı rmak için çözüm yollarına ıșık tutabilir. Bu amaçla hastaların pnömokok așısı ile așılanma oranları ve așılanma davranıșını etkileyen faktörler değerlendirildi.

Ekim 2011 ve Ocak 2012 tarihleri arasında Göğüs Hastalıkları polikliniğine bașvuran tüm hastalara yazılı bir anket uygulandı.

Polikliniğe bașvuran 1251 (671 kadın, 580 erkek) hasta araștırmaya dahil oldu. Pnömokok așısı endikasyonu olan 766 hastanın %9.9’ u așılandığını belirtti. Yașın artması ile așılanma oranı artıyordu. (OR, 2,71; CI, 1,09-5,22; p<0,001). Yașı 65 ve üzerinde olanlar kronik akciğer hastalığı, kalp hastalığı ve diyabeti bulunan hastalar daha yüksek oranda pnömokok așısı olmușlardı (sırasıyla OR, 5,16; CI, 2,43-7,31, p<0,001; OR,4,14;CI,1,78-6,47; p<0,001, OR,2,21;CI,1,14-4,25, p=0,003 ve OR, 2,46; CI, 1,79-4,68, p=0,003). Pnömokok așılı grupta așının faydalı olduğunu (OR, 3,75; CI, 2,61-6,34, p<0,001), hastaneye yatıș oranını (OR, 2,42; CI,1,33-4,26, p<0,001) ciddi hastalık riskini (OR, 3,86; CI, 2,45-6,71, p<0,001) ve iș gücü kaybını azaltacağını (OR, 2,27; CI, 1,38-4,52, p<0,001) düșünme oranları daha yüksek bulundu. Pnömokok așısı olmayan grupta yer alanlar ise așı olmasına gerek olmadığını (OR, 3,30; CI 1,05-5,15, p<0,001) veya gerekliliği hakkında bilgi sahibi olmadığını düșünüyordu (OR, 3,61; CI, 1-23-5,3, p<0,001). Pnömokok așısı olanlar așı hakkındaki bilgileri en yüksek oranda hekimlerinden almıșlardı (OR, 6,47; CI, 3,27-10,32, p<0,001). Çok değișkenli regresyon analizinde hekimden bilgi alma (OR, 4,32; CI, 2,15-7,24, p<0,001), 65 yaș ve üstü olmak (OR, 3,27; CI, 2,25-5,11, p<0,001), ve kronik akciğer hastalığının olması (OR, 2,16; CI, 1,16-5,32, p=0,01) așı olma davranıșını etkileyen en önemli faktörler olarak belirlendi.

Pnömokoka bağlı hastalıklar için risk grubunda yer alan kișilerde așılanma oranı düșüktür. Așılanma oranı ileri yaș, kronik akciğer ve kalp hastalıkları, diyabet durumlarında yükselmektedir. Așılanan grup așı hakkında daha doğru ve olumlu düșüncelere sahipken, așılanmayan grubun așı hakkında bilgisi yetersizdir. Bu sonuç bize hastaların așı hakkında olumsuz düșüncelerden dolayı değil așı hakkında bilgilerinin olmamasından dolayı așı olmadıklarını düșündürmüștür. Așı hakkında en önemli bilgi kaynağı hekimler olduğu için hekimlerin așı hakkında doğru bilgilendirmesi ve așıyı önermeleri așılanma oranlarını arttırabilir.