ÖZET

Çalışmaya total diz artroplastisi planlanan 164 hasta dahil edilmiş, hastalar rastgele 8 gruba ayrılmıştır. Grup 1(preB), preinsizyonal bupivakain, postinsizyonal serumfizyo-lojik (SF); grup 2 (postB), preinsizyonal SF, postinsizyonal bupivakain; grup 3 (preBK), preinsiz-yonal bupivakain+ketamin, postinsizyonal SF; grup 4 (postBK), preinsizyonal SF, postinsizyonal bupivakain+ketamin; grup 5 (preBKV), preinsizyonal bupivakain+ketamin+verapamil, postinsizyo-nal SF; grup 6 (postBKV), preinsizyonal SF, postinsizyonal bupivakain+ketamin+verapamil; grup 7 (preBV), preinsizyonal bupivakain+verapamil, postinsizyonal SF; grup 8 (postBV), preinsizyonal SF, postinsizyonal bupivakain+verapamil olarak planlanmıştır. Epidural uygulanan ajanların dozları şu şekildedir: bupivakain, %0.5’lik 50 mg; ketamin 60 mg; verapamil 5 mg ; serum fizyolojik 10 ml. Hastaların epidural kateterleri yerleştirildikten sonra standart monitorizasyon ile genel anestezi ve-rilmiş, preinsizyonal uygulama için cerrahi insizyondan 15 dk. önce, postinsizyonal uygulama içinse cerrahi insizyondan 30 dk. sonra epidural ilaçlar uygulanmıştır. Derlenme, ağrı düzeyi ve analjezik gereksinimi, yan etkiler, hasta ve hekim memnuniyeti kaydedilmiştir. Bulgular: Bupivakaine kıyasla, ketamin ve/veya verapamilli kombinasyonların analjezik etkinlikleri daha iyi bulunmuştur. Postope-ratif 24 saat kombinasyon gruplarının analjezik tüketimleri benzer iken, ikinci 24 saatte verapamil-li kombinasyonlarınki daha düşüktür. Tüm preemptif gruplarda analjezik tüketimi postinsizyonel olanlara göre daha düşük, global değerlendirmede ise hasta ve hekim memnuniyeti açısından en iyi grup preBKV bulunmuştur.

Epidural bupivakaine ketamin ve verapamil eklenmesi ile daha etkin ve uzun analjezi sağ-lanmakta, preemptif uygulama ile postinsizyonel uygulamaya göre postoperatif analjezik gereksi-nimi azalmaktadır.