ÖZET

Travma sonrası koku disfonksiyonu olan hastaların en sık hasar gören yerleri bulbus olfac-torius ve gyrus frontalis inferior’a uzanan tractus olfactorius’lardır. Bu hastalarda bulbus ve tractus olfactorius’ların hacim ve boyutları daha küçüktür. Ayrıca frontal kitle rezeksiyonları esnasında ol-faktor yapılara zarar verme riski yüksektir. Bu çalışma bulbus olfactorius, tractus olfactorius, sul-cus olfactorius ve trigonum olfactorium’un direk normal boyutları hakkında morfometrik ölçüm-ler elde etmeyi amaçlamıştır.

Kırk insan beyninin 80 adet lobus frontalis’in bazal yüzeyi incelendi ve değer-lendirmeye alındı. Dijital kumpas aracılığı ile bulbus olfactorius’un uzunluk ve genişliği, tractus olfactorius’un genişlik ve kalınlığı, bulbus olfactorius’un ön sınırı ile trigonum olfactorium’un arka sınırı arasındaki mesafe, sulcus olfactorius’un derinliği ve tractus olfactorius’un uzunluğu ölçüldü.

Bulbus olfactorius’un ön sınırı ile trigonum olfactorium’un arka sınırı arasındaki mesa-fe ve tractus olfactorius’un uzunluğunun ortalamaları, sırasıyla 42,5±8,45 mm ve 25,53±7,11 mm olarak bulundu. Bulbus olfactorius’un uzunluk ve genişliği, tractus olfactorius’un genişlik ve ka-lınlığının ortalamaları da sırasıyla 13,22±3,14 mm, 4,87±1,83 mm, 1,97±1,86 mm ve 2,87±2,64 mm olarak ölçüldü. Sulcus olfactorius’un derinliği de, ortalama 9,91±2,87 mm olarak bulundu.

Bulbus olfactorius, tractus olfactorius, sulcus olfactorius ve trigonum olfactorium’un nor-mal anatomik özellikleri ve morfometrik ilişkisi hakkındaki direk elde edilen bilgi frontotemporal lezyon tedavisinde ve pterional yaklaşımlar esnasında önemlidir. Ayrıca bulbus olfactorius ile trac-tus olfactorius’un normal anatomik özellikleri ve boyutları bu yapıların normal olup olmadıkları-na karar verirken de yardımcıdır.